Avşa Adası Tarihi
Avşa Adası tarihi isimleri; 1800’lü yıllarda Afossua, Afussia, Aousia, Afissia olarak kullanılmıştır. 1892 yılında Aousia olan adanın tarihteki ismi Afissia olmuştur. Cumhuriyet tarihindeki ilk ismi ise Türkeli’dir. 2005’de İçişleri Bakanlığı kararnamesi ile ismi Avşa olarak değiştirilmiştir. Cumhuriyet tarihinin ilk yıllarında mahale/köy statüsünde olan ada 1991 yılında belediye statüsüne geçerek 1992 yılında belde olarak ilk belediye Başkanını seçmiştir. 2014 yılında Balıkesir Büyükşehir Belediyesi olması sebebi ile Marmara Adalar Belediyesi’ne mahalle olarak bağlanmıştır. Avşa Adası’nın güneyindeki Yiğitler Mahallesi’nde yakın tarihinde Araplar Köyü olarak geçmiştir.
Avşa Adası Tarihi
Avşa Adası tarihi genellikle bağımlı bir topluluk özelliği göstermektedir. Bağımsız bir idaresi olmaması nedeniyle geçmişte birçok topluluk bünyesinde yer alarak özelliklerini de üzerinde kısmen taşımıştır. Orta Çağ döneminde din adamlarının sürgün yeri olarak da kullanıldığı bilinmektedir. Adadaki sürgün yeri olarak kullanılan yer ise şuan ki Manastır Koyu’nun bulunduğu bölgedir. Orta çağ boyunca sürgün yeri haricinde boş kaldığı da bilinmektedir. Bölgeye sürgün edilen papazlar ada buldukları üzüm çekirdekleri sayesinde üzüm yetiştiriciliğine başlayıp daha sonrasında şarap üreticiliğine başlarlar. Küçük tekneler ile adaya gelen Rumlar sürgündeki papazlardan şarap alıp bölgedeki en yakın Kyzkos(Erdek Düzler) bölgesine üzüm ve şarap taşırlarmış.
AVŞA GÜNEY SAHİLLERİ
Avşa Adası Tarihinde Bizans İmparatorluğu
Avşa Adası’nın Doğa olayları sonrasında adanın bir süre boş kaldığı ve sonrasında Bizans imparatorluğunda sürgün yeri olarak kullanıldığı görülmüştür. Tarihi zamanlardan günümüze pek bir kalıntı kalmamakla birlikte adanın manastır mekiğinde eskilere dayanan bir kilisenin temelleri bulunmaktadır.
AVŞA KUZEY SAHİLLERİ
Avşa Adası Tarihinde Rumların Etkisi
Çok fazla önemli ve tarihi olaylara ev sahipliği yapmayan Avşa Adası genellikle çevresinin yöneten kişilerin etkisi altında kalmıştır. Bizans imparatorluğunun yıkımı sonrasında Türklere geçen ada Rumlar, Yahudi ve Türk olarak üç grup bulunmaktaydı o zaman adanın Avşa tarafında Yahudi ve Rumlar yiğitler tarafında ise Türkler yaşamaktadır bu şekilde ada ikiye bölünmüştür.
Sonrasında Rumlar tamamıyla adadan uzaklaştırılmış ve Avşa Adası Türklerin himayesi altına girmiştir.
Daha önceki bilgilendirici yazılarımızda Avşa Adası’ndaki tarihi eserlerden de bahsettik incelemenizde fayda vardır.
Avşa Adası Geçmiş Dönemlerdeki İsimleri
Orta Çağ döneminde sürgün alanı olarak uzun süre boş kalan Avşa Adası, yüzyıllar içinde birçok isimle anılmıştır. Benzer harflerle ifade edildiği dönemler ağırlıkta olmakla beraber yakın geçmişte Türkeli ismiyle de anılmaktadır. Araplar Adası ismiyle de anıldığı bir dönem olmuştur.
- Ofiousa
- Fisia
- Ophiussa
- Afousia – Bizans Dönemi
- Pnagia- Meryem Ana Manastırı nedeniyle-17. Yüzyıl
- 1892 tarihli yazılı kaynaklarda Aosia
- Afıssıa Rumlar’ın terk etmeden önceki hali
- Türkeli ve Avşa- yakın geçmiş dönemdeki ismi…
Avşa’nın Geçmiş Siyasi Tarihi
- Avşa Adası geçmiş dönemlerden bu yana ekonomik anlamda hiçbir zaman zengin bir topluluk olmamıştır.
- Plinius, Strabon, Avşa Adası hakkında ilk coğrafi topluluk bilgilerini vermektedir.
- Bağımsız bir idaresi hiç olmadığı bilinmektedir.
- Bölgede hangi halk kuvvetli olmuşsa o halkın peşinden gitmesiyle bilinmektedir.
- Sistematik kazı pek yapılmaması nedeniyle ilkel topluluklara dair çok detaylı bilgi de bilinmemektedir.
